Επιλογή στρατηγού μεταξύ πλουσίων και πενήτων

Το κείμενο αποτελεί μία εκτενή εκδοχή περί στρατηγού πλουσίου και περί στρατηγού πένητα, η οποία βασίζεται στο Τακτικόν του Ονάσανδρου (1ος αι). Χωρίς να παρεκκλίνει σημαντικά από το αρχαίο του πρότυπο, ο αυτοκράτορας ακολουθεί την τελική συμβουλή του Ονάσανδρου, αναπτύσσοντας περισσότερο την έννοια της ευγένειας, στην οποία αποδίδει το περιεχόμενο τόσο του πλούτου όσο και των ανδραγαθημάτων, για να απορρίψει τη σημασία του πρώτου για τον διορισμό στο αξίωμα του στρατηγού. Το πρότυπο αυτό ήταν άμεσα αναγνωρίσιμο τον 9ο-10ο αι. , αν και Τακτικά περίπου σύγχρονα με τα Τακτικά του Λέοντος Στ΄ δίνουν την ακριβώς αντίθετη συμβουλή, δηλαδή συνιστούν την επιλογή πλουσίου στρατηγού. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη (που επίσης βασίζεται στο αρχαίο πρότυπο του Ονάσανδρου), ένας πένης θα αγωνιστεί περισσότερο για να αναπληρώσει την έλλειψη των ένδοξων προγόνων και για να βελτιώσει την «τύχη» του. Ο Λέων Στ΄ αναπτύσσει τους όρους που χρησιμοποιεί, πολλοί εκ των οποίων υπάρχουν στο αρχαίο του πρότυπο, αποδίδοντας σε αυτούς τόσο ηθικές, όσο και θεσμικές έννοιες. Η καταγωγή από ονομαστό γένος είναι αντικείμενο θαυμασμού (ἀγαπᾶν μὲν δεῖ τοῦτο). Το γένος, η καταγωγή, μπορεί να δώσει σε κάποιον λαμπρότητα (φήμη, «λαμπρύνεται»), σεμνότητα (επισημότητα, «σεμνύνεσθαι», δηλαδή αξιώματα), και δόξα (δοξαζόμενοι). Σε αυτή την περίπτωση η φήμη του γένους συνδέεται με τα κατορθώματα, αφού λαμπρός και περίδοξος είναι ο φημισμένος για τις πράξεις του, το οποίο χαρακτηρίζεται περιεκτικά ως «εὐγένεια». Θεσμικά, η ευγένεια αυτού του είδους φέρνει αξιώματα (λαμπροί, σεμνύνεσθαι) και «δόξα», και η αρμονική συνύπαρξη της ένδοξης καταγωγής και της γενναιότητας συνιστά «εὐτυχία». Η ουσία του κειμένου τονίζεται με ένα έντονο χιαστό σχήμα που χρησιμοποιεί: «λιτοί» ονομάζονταν όσοι βρίσκονταν στην υπηρεσία του κράτους χωρίς αξίωμα ή τίτλο, στη συγκεκριμένοι περίπτωση οι απλοί στρατιώτες. Ο όρος εισάγεται σκόπιμα στο κείμενο από τον Λέοντα Στ΄ προκειμένου να τονίσει την αντίθεση αλλά και για να θέσει αυτές τις παραμέτρους εντός του θεσμοποιημένου πλαισίου που ήταν γνωστό στην εποχή του. Οι λιτοί στρατιώτες και ας μην ξεχωρίζουν για τίποτα, βραβεύονται για τα έργα τους, κατά τον αυτοκράτορα, αλλά κάποιος που φημίζεται για το γένος του μόνο παραμένει «ἄπρακτος» (ἄπρατος), δηλαδή χωρίς αξίωμα, χωρίς καθήκοντα, επειδή δεν διαθέτει τις αρετές που είναι απαραίτητες σε έναν στρατηγό. Χωρίς ενδοιασμό ο αυτοκράτορας επιτρέπει τον χαρακτηρισμό «ἄχρηστοι» για τους στρατηγούς χωρίς αρετή, που περιέχει το πρότυπό του. Με αυτό ο αυτοκράτορας τους εξισώνει με εκείνη την κοινωνική κατηγορία που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη προσφοράς στην πολιτεία. Αντιστοίχως ο Λέων Στ΄ χρησιμοποιεί την «ἀριστεία» για να υπερτονίσει τις ανδραγαθίες των απλών στρατιωτών (ο όρος δεν υπάρχει στο πρότυπο του Ονασάνδρου), κατατάσσοντάς τους έτσι μεταξύ των «ἀρίστων», όρου που παραδοσιακά αναφέρεται στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Αυτοί λοιπόν που προέρχονται από ένδοξα γένη, ίσως δεν προσπαθήσουν πολύ να έχουν τις καλύτερες επιδόσεις, ενώ οι υπόλοιποι θα αποδειχθούν περισσότερο πρόθυμοι. Κατά τον ίδιο τρόπο οι πένητες προσπαθούν περισσότερο να αναπληρώσουν με την εργασία τους την έλλειψη χρημάτων (ἐπιπονώτερον… ἐπὶ τὴν τοῦ βίου κτῆσιν ὁρμῶνται). Στο πλαίσιο αυτό, η τύχη συνδέεται και με τους προγόνους (προγόνων λαμπρῶν εὐτυχὴς) και με τον πλούτο (τὸ ἐλλεῖπον ἀνταναπληρῶσαι τῆς τύχης σπουδάζοντες) για αυτούς που δεν «σεμνύνονται» είτε λόγω γένους, είτε λόγω πλούτου.